این باغ ایرانی معجزه ای در دل کویر است

باغ شاهزاده یکی از جاذبه های منطقه گردشگری ماهان است. باغ ماهان در هر فصلی زیبایی خودش را دارد. ماهان باغی چهار فصل است.به جز این باغ ، حمام شاهزاده، آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی، خانه شتر گلو ، هفت باغ و آسیاب بادی مقصد گردشگران این شهر خوش آب و هوای کرمان است. در مجله فرهنگی وبلایت از باغ ایرانی بخوانید.

باغ های ایرانی از شاهکارهای معماری در فرهنگ و تمدن ایران است. نمونه هایی چون باغ عفیف آباد شیراز و شاهزاده ماهان از آثار و جاذبه های مشهور است که روزانه مقصد گردشگری مسافران است.

شهری پر از باغ‌های دیدنی و بناهای تاریخی

شهر ماهان در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی کرمان قرار دارد. با وجود گرم و خشک بودن شهر کرمان، ماهان خوش آب و هوا ترین منطقه کرمان است. دلیل هوای خوش ماهان قرارگیری این شهر در دامنه کوه‌های جوپار و پلوار است. ماهان در دامنه غربی کوه‌های پلوار و سیرچ و شمال شرقی کوه جوپار نشسته است. ماهان باغی در خود دارد که یکی از زیباترین باغ های ایرانی است. این باغ به باغ شاهزاده معروف است.

داستان باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان یا به اصطلاح بومیان این منطقه، باغ شازده ماهان در مسیر جاده ابریشم احداث شده در مسیر کرمان به بم. این باغ که از باغ های اشرافی محسوب می شود، در دوره فرمانداری عبدالحمید میرزا ناصرالدوله (۱۲۹۸ هـ.ق تا ۱۳۰۹ هـ.ق) احداث شده. میرزا ناصرالدوله حدود یازده سال حاکم کرمان بوده است. میرزا ناصر الدوله نوه ناصرالدین شاه قاجار بوده. حاکمی که مردم کرمان خاطره خوشی از او و کارهایش ندارند.

و اما باغ این شاهزاده قاجار…

این باغ دوبار مرمت اساسی شده : یک بار سال ۱۳۳۷ هجری شمسی و یک بار هم بعد از زلزله سال ۱۳۶۰ که آسیب دیدگی نیاز به مرمت را بیشتر کرد. در دوره پهلوی باغ ماهان را اداره  فرهنگ و هنر خرید و در فهرست آثار ملی به شماره ۱۰۱۲شد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت این باغ در حوزه  اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کرمان قرار گرفته‌ است.این باغ از ۹ باغ ایرانی است که در یونسکو ، ثبت جهانی شده و یونسکو اطلاعات آن را به ۳۵ زبان ترجمه‌ کرده. باغ ماهان در نقشه گردشگری یونسکو قرار گرفته.
اگر به این باغ قدم گذاشتید به دنبال جای خالی ۳ قطعه کاشی در بین کاشی کاری هایش باشید. جای خالی چند کاشی برای خودش داستانی دارد. ماجرا از این قرار است می گویند صاحب باغ آدم ستمکاری بوده که کم ظلم و جور نکرده. مردم هم دل خوش از او نداشته اند.
در آخرین مراحل کاشیکاری وقتی که چند قطعه کاشی به پایان کار مانده، خبر می آوردند که شاهزاده عبدالحمید میرزا ناصر الدوله جان به جان آفرین تسلیم کرده. معمار که مشغول کار بود از خوشحالی تغار گچ را به دیوار می کوبد و پا به فرار می گذارد.
جای سه قطعه کاشی هم خالی می ماند که می ماند.

باغ ماهان در چشم مورخان و سیاحان

محمد بن علی بن حوقل معروف به ابن حوقل یکی از مورخانی است که به باغ ماهان اشاره دارد. ابن حوقل جغرافی دان ایرانی الاصل است که در قرن چهارم هجری قمری یعنی دوران طلایی اسلام زندگی می کرده.

مورخان و سیاحان قرون اولیه هجری مانند مقدسی، ابن حوقل و بسیاری دیگر درنوشته‌های خود این مورخان می گویند باغ ماهان را آذرماهان برپاکرده. آذرماهان حاکم منطقه کرمان و سیستان و بلوچستان بود که انوشیروان او را به حکمرانی این مناطق منصوب کرد.

به خاطر دگرگونی شرایط سیاسی و اجتماعی که تاریخ کرمان به خود دیده، باغ شاهزاده ماهان برای مدتی طولانی خالی از سکنه ماند و متروک شد. خالی بودن این بنا آسیب های زیادی به بافت آن وارد کرد. از بناهای اصلی تا محوطه خود باغ.

معماری باغ شاهزاده

شکل اصلی باغ شاهزاده مستطیل است.مستطیلی که نسبت طول و عرض آن چهار به یک است. از نظر وضعیت بنا، باغ شاهزاده یک کوشک اصلی دارد، یک بخش هم سر در خانه است و بخشی هم بناهای خدماتی باغ.

کوشک، ساختمان اصلی محل سکونت مالک بوده. این بخش در بالاترین سطح و انتهای باغ قرار دارد. کوشک دو طبقه است و طبقه بالای آن اتاق هایی برای پذیرایی است.
بنای سر در خانه در بخش ورودی باغ است و بناهای خدماتی کنار دیوار اصلی و خارج از آن قرار گرفته.نظم درختکاری، انتخاب مناسب گیاهان در چهار فصل سال چهره دلبربای مخصوص به خود را ایجاد می کند.