رسم کلیدزنی ماه رمضان،یک رسم خانومانه برای حاجت روا شدن

رسم کلیدزنی ماه رمضان یک رسم قدیمی اختصاصی خانم هاست؛ آن هم برای حاجت روا شدن. کلیدزنی بیشتر بین زنان کرمانی و به خصوص رفسنجانی باب بوده. شب بیست و هفتم رمضان که می رسید، زنان بی شوهر، دختران دم بخت و آنهایی که شوهر داشتند اما بچه نداشتند، شرکت کننده های کلیدزنی بودند. اما چطور و چگونه؟

آداب و رسوم ماه رمضان در کرمان

کارمانیا یا همان کرمان امروز خودمان، سرزمینی است که گفته می شود محل شکل گیری اول تمدن جهان است. مردم استان کرمان هم مثل مردمان بقیه مناطق مرکزی ایران،  نژادشان آریایی و فارس است.کرمانی ها مردمی خونگرم و مهربان هستند با ریشه فرهنگی غنی که زندگی شان مملو از آداب و رسومی است که عمدتا از عشایر این منطقه به جا مانده است. در کنار همه رسم های ایرانی مثل جشن سده که به قدمت اش به پیش از اسلام می رسد، رسم های اسلامی هم در کرمان به طور جدی دنبال می شود. مثل  آیین های رمضان کرمان که از پیشواز تا رویت هلال شوال را شامل می شود و برخی با آداب و رسوم اختصاصی همراه است. آدابی که بیشتر  از گذشته های دور برای اهالی این سرزمین به یادگار مانده. رسم کلید زنی هم یکی از آیین های رمضان است که هنوز هم رواج دارد.

کلید زنی ماه رمضان رسم دختران و بانوان

آداب و رسوم و آیین های ایرانی در کرمان جزو اصیل ترین هاست اما برخی از آنها به خاطر تغییرات فرهنگی در دهه های اخیر از یاد رفته یا کمتر به آن توجه می شود. اما دو آیین ماه رمضان در کرمان که شاخص است، رسم کلید زنی و الله رمضونی است که اولی مخصوص به دختر خانم ها و خانم هاست و دومی برای پسران است. رسم کلیدزنی را دختران در شب های قدر اجرا می کنند.

رسم کلیدزن ها با یک کمو در دست

کرمانی ها به غربال و الک می گویند کمو. شب ۲۷ ماه مبارک، خانم های استان کرمان اگر حاجتی از جنس بخت داشتند، یک کمو برمی داشتند، داخلش آینه می گذاشتند با سورمه دان و مقداری نبات. یک کلید چوبی هم دست شان بود، سمت خانه های محله راه می افتادند. روی شان را هم چنان مجکم می گرفتند تا نکند دوست و آشنایی بشناسدشان.

کلیدزن ها چه می کنند؟

قبل از انجام مراسم کلید زنی، خانم های  اجرا کننده این رسم باید از قبل نیت کرده باشد که هدایا و غذاهای جمع آوری شده را صرف امری خیر کند. بعد از آن به هر خانه که می رسیدند، با کلید چوبی به الک توی دستشان می زدند یا به در آن خانه می کوبیدند؛ تق تق!
صدای تق در که می آمد  خانم خانه اگر می خواست کمک کند باید می رفت جلوی در. می گفت: چراغ بیاور  یا قند و شیرینی بیاور
بدون اینکه سوالی کند خود را در آینه ی زن حاجتمندِ کلید به دست نگاه می کرد.آینه نماد روشنایی و باز شدن بخت و روز. بعد زن آن خانه، مقداری نبات از داخل کمو یا همان الک برمی داشت و در دهانش می گذاشت و از سرمه دان هم به چشمش سرمه می کشید.

در نگاه زنان کرمان و رفسنجان،این سرمه که روی اش نیت شده، تبرک بود. می گفتند هرکسی از سرمه کلیدزنی ماه رمضان به چشم هایش بکشد،شب عید حضرت زهرا سلام الله علیها به چشم او سرمه می کشد و این باعث نور و روشنایی همیشگی چشم ها می شود.

بعد از همه اینها زن صاحبخانه داخل می رفت و مقداری پول و خوراکی می آورد. اگر پاییز بود و فصل انار،از این میوه بهشتی داخل کموی یا همان الک زن کلیدزن می گذارد. مردم کرمان عقیده دارند خوراکی هایی که در رسم کلیدزنی ماه رمضان در الک جمع می شود متبرک است و هرکسی حاجت داشته باشد و از آن بخوردد، حاجت روا می شود. در پایان مواد خوراکی جمع شده و پول ها صرف گره گشایی از نیازمندان می شود و می توان گفت در حقیقت رسم کلیدزنی برای کار خیر است.

شبی که آیین کلیدزنی برگزار می شود تا نیمه های شب درخانه ها تق تق کلید می خورد. کلمه ان شاالله حاجت روا شوید هم یکی از عباراتی است که در این مراسم زیاد خواهید شنید.