روز جهانی معلولان،۹ نفر از ما باید حواسش به ۱ نفر، بیشتر باشد

۱۲ آذر هر سال، روز معلولان به یک شعار اختصاص دارد و هر سال بر یکی از جنبه های زندگی معلولان تاکید می شود تا بقیه جامعه بر اساس آن رفتار کند و به هموار کردن مسیر زندگی این قشر از جامعه فکر و اقدام کند.

مثلا شعار روز جهانی معلولان در سال ۲۰۲۲ این است:

راه حل های تحول آفرین برای توسعه فراگیر: نقش نوآوری در دامن زدن به جهانی در دسترس و برابر.

دلیل نام گذاری روز جهانی معلولان

نامگذاری یک روز به اسم معلولان، حدود ۴۰ سال پس از پایان جنگ جهانی دوم شروع شد.

در طی جنگ جهانی اول و دوم، میلیون ها نفر دچار معلولیت شدند.

در جنگ جهانی اول حدود ۲ میلیون سرباز، ملوان و هوانیروز با سطحی از ناتوانی به خانه بازگشتند. بیش از ۴۰۰۰۰ نفر قطع عضو شدند. برخی از آنها تغییر شکل صورت داشتند یا نابینا شده بودند

در تمام این مدت مشکلات آدمهایی که از داشتن دست، پا و یا چشم محروم شده بودند

جامعه ای پر از معضل برای اروپایی ها ساخت.

یک چالش اساسی در مورد بهترین نحوه مراقبت از معلولان جنگ وجود داشت. مردان جوانی که شرایط زندگی قبلی خود را نداشتند و آینده ای پر از بدبختی و ناامیدی پیش چشمشان بود.

دولت های درگیر جنگ که با بدهی‌های جنگی سنگین روبه رو بودند چاره ای نداشتند جز اینکه حقوق بازنشستگی جنگی بر اساس میزان آسیب دیدگی در نظر بگیرند.

حل مشکلات این گروه از جامعه که کم هم نبودند، نیاز به توجه بیشتر همه مردم جهان بود.

قوانین شاید بتواند حقوق این طیف از جامعه را تامین کند.

سازمان بهداشت جهانی می گوید از هر ۱۰ نفر در جهان ۱ نفر معلول است

و سوم دسامبر یا همان ۱۲ ام آذر خودمان روز جهانی معلولان است.

جامعه ای ۱۰ درصدی از جامعه که تعدادشان در جهان بیش از یک میلیارد است.

تقریبا از هر ۵ معلول، ۴ نفر در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و تعداد افراد معلول به سرعت در حال افزایش است.

در ایران نیزدغدغه حدود ۹ میلیون معلول بهبود کیفیت زندگی است و برای آن سعی می کنند.

معلولیت ها یا به صورت مادرزادی و از بدو تولد است که به صورت طبیعی است و یا بر اثر یک عارضه اجتماعی و حوادث به وجود می آید که آن  هم شامل معلولیت های ذهنی و حرکتی است.

در برخی دسته بندی ها بیماری های مثل اوتیسم و سندروم دان هم در دسته معلولیت ها قرار دارد.

 

مشکلاتی که هر کدام معلول یکدیگرند

با جامعه معلولین که صحبت می کنیم، هرکدام یک گله ای دارند،

بعضی هایشان به خاطر افزایش قیمت دست و پای مصنوعی خانه نشین می شوند،

بعضی هایشان در روابط اجتماعی مشکل دارند

هرچه هست، مشکلات معلولان، ریز و درشت است.

اما ۴ مشکل مهم دارند که اگر حل شود، زندگی شان خیلی بهتر می شود

و خودشان توانمندتر می شوند:

اولین مشکل همان معماری شهری و متناسب نبودن معابر و خیابان هاست که زندگی را برای شان سخت کرده.

این شاید برای آنهایی که معلول نیستند به چشم نیاید، چون به راحتی از پله ها بالا و پایین می روند و هر مانع و پستی بلندی شهر را با یک حرکت هموار می کنند اما گذشتن از این موانع برای آنهایی که ویلچر دارند یا نابینا هستند تقریبا محال است.

طراحان و مدیران شهری خیلی از موارد یادشان می رود که از هر ده نفر از شهروندان این شهر، شرایط ۱ نفر در نظر گرفته نشده است.

مشکل دوم اشتغال است. هرکارفرمایی به راحتی نیروی معلول استخدام نمی کند. اگر موقعیت شغلی هم باشد، افرادی در اولویت قرار می گیرند که بیرون از دایره معلولان هستند.

درصد معلولیت در افراد مختلف است اما این مورد هم در واگذاری مسئولیت به معلولان در نظر گرفته نمی شود. معلولان گاهی در شغل هایی به کار گرفته می شوند که توانایی انجام کار خیلی بالاتر از آن سطح از وظایف را دارند.

فضای نامناسب ادارات و شرکت های خصوصی هم که محصول مشکل اول معلولان است، شرایط حضور بر سر کار را سخت تر از دیگران می کند.

مشکل مهم سوم، هزینه های بالای خدمات توانبخشی است که بخشی از این مشکل به نبود حمایت های لازم برمی گردد و قسمتی هم به همان نداشتن شغل. معلولی که شغل و درآمد ندارد، از پس هزینه های توانبخشی هم برنمی آید.

 

و موضوع آخر، نوع نگاه جامعه به معلول است. آدمهای معلول نگاه ترحم آمیز بقیه را برنمی تابد، نگاه تحقیرآمیز بماند!

به خاطر همین فشار مضاعف به خود می آورد تا توانایی های خود را به دیگران اثبات کند و یا اگر نتواند، افسرده می شود و خود را از جامعه کنار می کشد تا بیش از این آسیب نبیند و اذیت نشود.

سال ۱۳۹۶ قانون حمایت از معلولین در مجلس شورای اسلامی تصویب شد،

اما هنوز خیلی مشکلات این گروه از جامعه حل نشده یا گره از کارشان آن طور که باید باز نشده.

 

یک نمونه موردی موفق؛ محصولات فیروز، نامی که می شناسید

«من امروز معلولیت را هدیه خدا به خودم می‌دانم. اگر هر مقدار توانستم بنشینم و بیندیشم و سرگرم جذابیت‌های مادی جامعه نشوم، همه این‌ها را مرهون این محدودیت تن می‌دانم که خدا لطف کرد و ترمز شدیدی گرفت در سراشیبی زندگی، آن هم در جوانی و مرا وادار کرد که خودم را با ابعاد روحی و معنوی ام ارزش یابی نموده و دریابم»

این چند جمله خلاصه سالها تلاش و جنگیدنِ مدیر عامل کارخانه فیروز است برای روی پای خود ایستادن خود و ۲۵۳۶ نفر معلول دیگر.

مهندس فیروز موسوی که روی صندلی چرخدار می نشیند معتقد است برخلاف تصور، بازدهی معلولان بیش از یک فرد عادی است؛ ادعایی که خودش شاهد زنده آن است و تجربه ای که از کار با هزاران معلول در این سالها به چشم دیده است.

مدیرعامل گروه صنعتی فیروز که شوینده و محصولات مخصوص کودک تولید می کند، به جز این مجموعه چند  NGO هم دارد که مرتبط با معلولان است.

مثل کانون معلولان توانا که در حوزه حقوق معلولین فعال است.

مهندس موسوی درکودکی فلج اطفال گرفت و توان حرکتی دو پا و یکی از دست هایش را از دست داد اما برای ساختن آینده اش از پا ننشست.

حاصل تلاش های او کارخانه فیروز،چند سال دیگر از نیم قرن سابقه هم عبور می کند.

کارخانه فیروز فقط قصه توانمندی مهندس فیروز موسوی نیست، همه معلولین این مجموعه هرکدام قصه یک موفقیت است،مثل علیرضا اپراتور تلفن این گروه صنعتی که نابیناست اما ۲هزار  شماره تلفن را از حفظ دارد و حافظه اش مثل ساعت کار می کند.

علیرضا چشم هایش را در یک تصادف رانندگی از دست داده و دلیلش هم آسیب به عصب بینایی بر اساس تکانه شدید و شدت ضربه در تصادف است.

شاید درد کنار آمدن با یک آسیب آن هم به یکباره خیلی سخت تر از معلولیت مادرزادی و از بدو تولد باشد.

معلولانی که سال به سال  به  تعدادشان اضافه هم می شود؛

تا جنگ هست، آمار معلولان هم در جهان بالا می رود

مثلا طی ۴۰ سال جنگ در افغانستان، تعداد معلولان از ۸۰۰ هزار نفر گذشته

تا ناایمنی خودرو و جاده هست و البته بی احتیاطی راننده،

هر سال به تعداد معلولین اضافه می شود.

روز جهانی معلولان یعنی ۹ نفر از ما باید حواسش به ۱ نفر، بیشتر باشد،

که اگر این طور شود هیچ معلولی گوشه نشین و افسرده نمی شود

یادمان باشد یک حادثه یا اتفاق می تواند هرکدام از آن ۹ نفر را به جمع آن یک نفرها اضافه کند