کامبیز درم بخش ؛ هنرمند ایرانی با حرف های جهانی

کامبیز درم بخش هنرمند متولد خرداد است؛ سال ۱۳۲۱ . او طراح ، کاریکاتوریست ایرانی است که چندین جایزه جهانی در کارنامه اش دارد. بیش از ۵۰ نمایشگاه مستقل داخلی و برون مرزی برگزار کرده و تعداد نمایشگاه های جمعی داخلی و خارجی اش از ۱۰۰ گذر کرده.  از نگاه او ریشه اصلی کاریکاتور نوعی اعتراض است. داستان زندگی و آثارش را در صفحه مشاهیر مجله فرهنگی وبلایت مرور کنیم و در پایان ویدئوی زندگینامه استاد را ببینیم.

تولد و ماموریتی به دیار هنر

پدرش ارتشی بود. ماموریتی به مقصد شیراز ، کامبیز کوچک  متولد دیار سعدی و حافظ کرد. اما به قول خودش :
«فقط یک‌سال آن‌جا بودیم… بزرگ‌شده‌ تهران هستم، خانه ما در قلب تهران، میدان بهارستان کوچه‌ نظامیه بود. آن‌ موقع تهران واقعا همان‌جاها بود. لاله‌زار، منوچهری، نادری و کمی پایین‌تر مولوی بود و از آن طرف هم حداکثر تا عباس‌آباد بود. همه چیز آرام بود. آدم‌هایی که امروز می‌دیدی را دیروز هم می‌دیدی و همه با هم سلام‌وعلیک داشتند، کوه‌های شمرون را شفاف و تمیز می‌دیدی، این همه ساختمان مانع دید نبود و هر چیزی که آدم احتیاج داشت در دسترس بود.»

کودکی و قصه بادبادک ها

کودکی هایش در اولین کودکستان ایران گذشت. کودکستان برسابه که خانمی روسی تبار آن را تاسیس کرده بود. برسابه از نظر موقعیت مکانی هم خاص بود؛ کنار وزارت فرهنگ و معارف سابق یا همان عمارت مسعودیه میدان بهارستان.

از حدود شش هفت سالگی دست به قلم شد و قصه هنرمندی او با مداد و کاغذ و خطوط گره خورد.

در ساختن فانوس و بادبادک های متفاوت و زیبا هم زبانزد بود. به پرواز درآمدن بادبادک ها در آسمان شب ، زیباترین شب های تهران را برایش رقم می زد.

ایام محرم که می رسید بچه های محل به فکر راه انداختن دسته و علم و کتل بودند. علم هایی که کامبیز می ساخت هم شبیه داستان بادبادک ها بود ؛ متفاوت و زیبا.

ترمه های مادربزرگ را می گرفت و می انداخت روی حلبی هایی که از آن علم ساخته بود.

کودکی ها گذشت تا دبستان امیر اتابک و دبیرستان ادیب که درم بخش نوجوان را رساند به هنرستان هنرهای زیبا.

قلب تهران آن روزها به همین خیابان ها و کوچه ها منتهی می شد. دیدن چهره های هنری هم به واسطه حضور روزنامه ها و دفاتر فرهنگی در آن حوالی برایش کار سختی نبود. شاملو ، یاحقی و … چهره هایی بودند که در پیچ و خم کوچه ، سلام و علیکی بین شان رد و بدل می شد.

برای آشنایی با احمد شاملو پیشنهاد می کنیم این مطالب این صفحه را از دست ندهید.

تاثیری که پدر گذاشت

کامبیز درم بخش نشان هنرمندی را از پدر دارد. پدرش از معدود ارتشی های اهل  هنر بود. فیلم نامه می نوشت و خودش هم می ساخت.رادیوی ژاندارمری و ارتش را سپرده بودند به پدر. درم بخش تجربه بازی در فیلم پدرش را هم دارد.همین طور تجربه رفتن روی صحنه در تاتر لاله زار.

حوالی دهه ۳۰ پدرش فیلمی با موضوع وطن دوستی ساخت و خودش هم در آن نقش سرباز وطن را بازی کرد و شهید شد.

درم بخش جوان در سفر و حضر و تولید این آثار، کنار پدر بود و از او هم می آموخت.

آغاز به کار ؛ رسانه و مطبوعات

درم بخش قبل از اینکه پایش به هنرستان برسد برای مطبوعات می نوشت و حق التحریر می گرفت.  پدر در کنار تمام هنرهایش با اهل ارتباطات و مطبوعات هم بود؛ سردبیر مجله ارتش. درم بخش کوچک هم از همان صفحات مجله و درکنار تشویق های پدر قد کشید و بالید. آن زمان آدم هایی که دستی بر آتش کاریکاتور داشتند کم بود. درم بخش کاریکاتور را با آثار جعفر تجارت چی و کنار دست او مشق کرد. به مرور چند مجله خارجی هم به دستش رسید که او را به دنیای کاریکاتور و جایی که از آن آمده بود پرتاب کرد. و داستان کاریکاتورهای کامبیز درم بخش از همین جا آغاز شد.

تا جایی که آثارش رسید به صفحات «سپید و سیاه»؛ مجله معروف آن زمان که با کیفیت هم چاپ می شد. کامبیز درم بخش ۱۴ ساله رفت هم ردیف آدمهایی مثل شاملو، مشیری، نصرت رحمانی، مستعان و آدم معروف های سالهای بعد.

آن روزها همه فکر و ذکرش ایده هایی بود که به خطوط ختم می شد و همین عشق و تلاش بود که رساندش به مجلات دیگر؛ کیهان و تهران مصور و …

سفر به آلمان و  جهانی شدن

آلمان را  یکی از دوستانش پیشنهاد داد. ۱۸ ساله که شد رفت به آلمان ، برای مستقل شدن. مشکلات خانوادگی دلیل این جدایی بود. شوق ارائه هنرش به خارج مرزها هم بود.

دو سال اول اقامتش در آلمان برای تامین مخارج اش کارهای دیگر هم کرد؛ مثل کلیدسازی و گچ کاری. تا رسید به فروش آثاری که برای دیده شدن اش آمده بود.

ابتکارش برای بازاریابی هنری آثارش ایده ای متفاوت بود که خوب هم جواب داد. حدود ۱۵۰ کاریکاتور با موضوعات جهانی کشید. موضوعاتی که بین همه آدم هایی کره زمین درد مشترک بود. کارها را به مطبوعات مطرح آلمان ارائه کرد. یکی دو هفته نگذشت که مدیران مجلات آلمانی پسند کردند و کارهایش را خریدند.

زندگی در آلمان ۷ – ۸ ساله شد اما چون سربازی نرفته بود و پارسپورت هم نداشت، اسمش در ردیف فعالان سیاسی علیه خاندان پهلوی می رفت. مجبورش کردند به بازگشت . اما درم بخش حالا با تجارب جدیدش، هنرمندی حرفه ای شده بود.

درم بخش جزو اولین هنرمندان با دل و جرات است که کاریکاتور شاه را هم کشیده. در سال های اول انقلاب ، زمانی که شاه هنوز از ایران نرفته بود. در مورد این اثر تاریخی اش می گوید:

« یک کاریکاتوری کشیدم که شاه در جزیره‌ای تنها بود، یک مُهر و استامب داشت که این مهره بوسه بود و هی می‌زد به دست خودش که توی آرشیو مطبوعات هست.»

سفر و اقامت به آلمان را باز هم در تقدیر درم بخش نوشته بودند. این بار اقامتی ۲۲ ساله.

جوایز و آثار جهانی کامبیز درم بخش کم نبود اما یک چیز همیشه دل و جانش را قاب گرفته بود که دست و پایش را برای دوری همیشگی می بست: ایران و حسی به نام دوست داشتنش.

خبر رسید که شرایط کار و فعالیتت مثل سابق فراهم است. نامه مادر هم که خبر از کم سو شدن چشمهایش داده بود، برای پسر مجال درنگ نگذاشت. قبل از اینکه تصویرش در قاب نگاه مادر  خاطره شود، بلیطی به مقصد ایران در دستش بود و در هواپیما نشسته بود.

و حالا کامبیز درم بخش، کاریکاتوریست و استاد هنرمند اینجاست در قلب وطن اش.

دغدغه هایش

درم بخش چند سالی است برای خلق آثار اخیرش به کافه ای در خیابان کریم خان تهران پناه می برد. کافه کتاب ثالث در طبقه بالایی نشر ثالث. جای دنجی که صبح ها محل تولد ایده ها و خلق آثار جدید این هنرمند است.

دغدغه هایش هم چنان به روز است. برای موضوعات روز ، ایده پردازی می کند و طرح می زند.
مجموعه آثار درم بخش درباره کرونا دیدنی است و این روزها در شبکه های اجتماعی دست در معرض نگاه مخاطبانش است.

گالری ها و نمایشگاه های هنری تعطیل است و از رونق افتاده اما  نمایشگاه مجازی آثار کامبیز درم بخش در استودیو تهران برقرار است و بازدیدکننده دارد.

برای مشاهده نمایشگاه مجازی آثار کامبیز درم بخش از اینجا وارد شوید.

مروی بر آثار ، جوایز و افتخارات

بدون شرح، مینیاتورهای سیاه ، دفتر خاطرات فرشته‌ها، کتاب کامبیز، المپیک خنده، سمفونی خطوط از کتاب های کامبیز درم بخش است.

او برنده جایزه‌های مختلفی در بزرگترین و معتبرترین مسابقات بین‌المللی کاریکاتور ژاپن، آلمان، ایتالیا، سوئیس، بلژیک، ترکیه، برزیل، یوگسلاوی است.

درم بخش سال ۱۳۹۳ نشان شوالیه را از دولت فرانسه دریافت کرده و مهر ۱۳۹۷ در مراسم پایانی ششمین «جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح» یکی از چهار هنرمندی است که نشان عالی «هنر برای صلح » را به خود اختصاص داده.

مستند سینمای کاغذی دربارهٔ آثار و زندگی کامبیز درم بخش شرح مصوری از زندگی اوست.

آثار درم بخش در موزه‌های  هنرهای معاصر تهران، فرهنگستان هنر خانه صبا، کتابخانه ملی، مان هنر نو، موزه سندیکای گرافیست‌های ایران، موزه آوینیون پاریس، موزه کاریکاتور بازل سوئیس، موزه کاریکاتور گابروو در بلغارستان، موزه هیروشیما در ژاپن، موزه ضدجنگ یوگسلاوی، موزه کاریکاتور استامبول در ترکیه، موزه کاریکاتور ورشو در لهستان و مجموعه شهرداری شهر فرانکفورت آلمان نگهداری می‌شود.

در کنار این فعالیت ها درم بخش  در حوزه تبلیغات تصویرگری کتاب کودک، پوستر، فیلم کوتاه، کارت پستال، تقویم هم فعال است و از اواسط دهه ۸۰ وارد انیمیشن‌سازی هم شده.

در یک نگاه، کامبیز درم بخش هنرمندی است که کوله باری از تجربه بر شانه دارد اما همچنان پُرکار است و از خلق و اجرا در کارخانه ایده سازی اش دست نمی کشد.
کاریکاتور در نگاه او « کوتاه ترین وسیله پیام رسان جهان است »