نقدی کوتاه بر فیلم سینمایی قسم
قسم دومین فیلم محسن تنابنده است در مقام کارگردانی . چهره ای که به نام نقی معمولی پایتخت می شناسیمش اما در جشنواره فیلم فجر اثری ساخته که اصلا معمولی نیست . تنابنده سال ۹۳ یک کار اولی بود. گینس را ساخت به تهیه کنندگی سعید ملکان و ۳ میلیارد تومان هم فروخت اما… نقدی کوتاه بر فیلم قسم را در تالار هنر مجله فرهنگی وبلایت بخوانید.
قسم دومین فیلم محسن تنابنده است در مقام کارگردانی . چهره ای که به نام نقی معمولی پایتخت می شناسیمش اما در جشنواره فیلم فجر امسال اثری ساخته که اصلا معمولی نیست . تنابنده سال ۹۳ یک کار اولی بود.
گینس را ساخت به تهیه کنندگی سعید ملکان و ۳ میلیارد تومان هم فروخت اما به نظر می رسد که فیلم دومش یعنی قسم، رشد قابل توجهی درسهم گیشه داشته باشد در اکران های عمومی سال آینده. موضوع قسم، روایت زنی به نام رضوان است که گفته می شود به دست همسرش به قتل رسیده در حالی که شواهد روشنی از قاتل بودن شوهر در دست قاضی پرونده نیست.
خواهر رضوان ( مهناز افشار ) اما سخت پیگیر است تا خون خواهرش پایمال نشود. مصّر است برای اثبات اتهام دامادشان و قصاصش. قاضی به قسامه متوسل می شود. مراسمی که ۵۰ نفر از مردان هم خون مقتول باید بیایند و به کلام الله قسم بخورند که متهم، قاتل است.
این داستانی است که نویسنده فیلمنامه همان چند دقیقه ابتدایی فیلم آن را لو می دهد و خیلی تماشاگر را معطل نمی کند اما هم ذات پنداری و اینکه اگر به جای بازیگرهای فیلم بودم چه می کردم را چرا. تا انتهای فیلم ، مخاطب دور دور می کند در ذهن و منطقش که اگر بودم با این اتوبوس و آدمهایش همراه می شدم یا که نه؟
نظر اهالی سینما هم درباره قسم مثبت است مثل اصغر رفیعی جم ، مدیر فیلمبرداری با سابقه که فیلم تنابنده را دید و گفت که شاهکار سینمای ایران است و با استانداردهای هالیوودی همخوان . رفیعی جم معتقد است هرکسی از عهده ساخت چنین فیلمی برنمی آید. از نظر او بیشتر کارگردانهای جدید فقط فیلم کاشانهای میسازند و آن عده معدود که از پس فیلمهایی مثل «قسم» برمیآیند، چون میدانند کار سختی است، سراغش نمیروند.
یک فیلم شهری که فقط چند سکانس داخل ماشین دارد تبدیل به بحران برای عوامل میشود! چون امکانات کم است، باید ارتفاع ماشینهایی که عبور میکنند را در نظر گرفت، مشکل نورپردازی، جای دوربین و جا شدن بازیگر توی ماشین است و ….علیرضا داوود نژاد کارگردان هم از قسم راضی است، اینکه فیلم را دیده و وقتش را گذاشته .
قسم فیلمی است که از نظر فضاسازی ، فیلم برداری و تدوین چشمگیر است و شاید به خاطر همین است که بیشتر از پرداختن به محتوا و داستان به جنبه های فنی اش پرداخت. ۹۰ درصد فیلم در ماشین می گذرد با ۶۰۰ پلان . اما نه لرزش دوربین مخاطب را می آزارد نه به خاطر محدودیت فضا، نماها یکنواخت است. جمعیتی سی چهل نفر در نماهای مختلف پوشش داده می شوند تا داستان و اتفاقات داخل اتوبوس را شکل دهند.
شخصیت هایی که هر کدام با دیالوگ ها و رفتار خود دور شخصیت اصلی ( مهناز افشار ) جمع شده اند تا فیلم را به انجام نهایی برسانند. مهناز افشار که نخستین بازیگری هم بود که به پروژه قسم وارد شد و اتفاقا یکی از بی نظیرترین بازی های خود را به نمایش گذاشت.
فارغ از سویه گیری های سیاسی ، قسم می تواند بحثی پژوهشی در پرونده های قضایی از این دست باشد برای اصلاحات قوانین حقوقی که نیاز به بازنگری دارند. آدمهای سوار بر اتوبوس قسم قرار نیست دروغ بگویند و هر کدام از سر دلسوزی یا کمک آمده اند اما در جامعه ای که افراد برای پیشبرد اهدافشان راحت تر از قبل به دروغ قسم می خورند، قسامه ابزار کارامدی نیست برای نجات یک متهم از اثبات اتهامش .
هرچند که قسم خورندگان اگر راستگو و صادق باشند و بدون ادله محکم قسم نخورند، سر یک نفربیگناه می تواند نرود بالای دار.