سونگی داغی ،پرطرفدارترین موسیقی ترکمن ها

سونگی داغی آهنگ پرطرفدار ترکمن هاست. موسیقی ترکمن بخشی از موسیقی بومی ایران است که سینه به سینه ترکمن های دیروز به امروز رسیده. اینکه سونگی داغ به چه معناست و چرا محبوب دل ترکمن ها شده ؟ در این صفحه از تالار هنرِ مجله فرهنگی وبلایت برایتان گفته ایم. 

موسیقی محلی، موسیقی بومی یا به قول انگلیسی ها فولک Folk music ، موسیقی هایی است سنتی که در فرهنگ هر قوم و منطقه ای ریشه دارد. آداب و رسوم مناطق مختلف و نوع زندگی مردم آن بر صداها و آواهایی که گوش می دهند تاثیر دارد. موسیقی محلی معمولا جایی ثبت نشده و سینه به سینه و شفاهی به نسل بعد منتقل شده است.

موسیقی محلی،برگ های هویت یک سرزمین است. سرزمینی که سراسر ، سرای من است. موسیقی محلی ایران به دلیل تنوع قومی و نواحی مختلف جغرافیا، متنوع است. موسیقی ترکمن یکی از آنهاست که بر اساس روحیات و فرهنگ مردم ترکمن ساخته شده و شکل گرفته.

موسیقی محلی ترکمن

اسناد تاریخی می گوید قدمت موسیقی ترکمن به چند هزار سال می رسد. دوتار ساز اصلی آن است و موسیقی شان ریتم های زیادی دارد. رابطه مردم ترکمن هم با موسیقی بسیار خوب است. قوم ترکمن به جز  ایران در ترکمنستان و افغانستان هم ساکن هستند.

موسیقی ترکمن ها در چهار دستگاه اجرا می شود:

 تشنید 
قرق‌لر 
مخمّس 
نوایی

مردم کدام نواحی موسیقی ترکمن گوش می دهند؟

ساکنان بخش بزرگی از استان گلستان و قسمتی از شمال استان خراسان، ترکمن هستند و موسیقی محلی ترکمنی گوش می کنند. موسیقی ترکمن در شمال افغانستان و بین مردم جمهوری ترکمنستان هم طرفدار دارد. مردم این دو کشور هم ترکمن هستند که روزگاری جزئی از خاک ایران بوده اند و حال مرزهای سیاسی جدایشان کرده.

ترکمن ها عاشق آهنگ سونگی داغ هستند

سونگی داغی چیست ؟

سونگی داغی اسم یک کوه است.کوهی در شمال شرق استان گلستان که در نطقه صفر مرزی بین ایران و ترکمنستان نشسته. سونگی داغی در حقیقت دو کشور ایران و ترکمنستان را از هم جدا می کند.

کوه سونگی داغی خیلی بلند نیست اما پربرکت است. سونگی داغ به مردم این منطقه فرصت دامپروری و کشاورزی داده است. به خاطر همین در ذهن مردمی که در دامنه اش نشسته اند کوهی محبوب و با شکوه است. برایش بسیار خوانده اند.

ترکمن ها شاعری معروفی دارند به اسم ماغتئمغولی. او بزرگترین شاعر ترکمن هاست که در دامنه سونگی داغ عمرش را گذرانده. دیوان شعر و اشعارش برای امام حسین و اهل بیت زبانزد ترکمن هاست. می گویند ماغتئمغولی در پایان عمرش وقتی که داشت نفس های آخر را می کشید گفت پنجره ها را باز کنند تا سونگی داغ را برای آخرین بار ببیند. شعر آهنگ سونگی داغی را وصف کوه محبوبش سونگی داغ گفت و نفس آخر را کشید. ترکمن ها اینگونه سونگی داغ را دوست دارند.

متن آهنگ محلی ترکمنی سونگی داغ

سونگی داغ ! ای محبوب من!
کمرگاهت را درختان دغدان پوشانده اند
و ایل های یموت و گوکلان، دشمنانت را به خاک سیاه نشانده اند
گذرگاه های بی شمار در توست و ” قزل بایر” دل انگیز و گله گله دامها
که از چشمه های خنکت آب می نوشند
چه علف های رنگارنگ و زیبایی در تو روییده
و چه دره ها که از ایلی به ایل دیگر می رسند
و چه کاروان های صف کشیده ی بی انتهایی
که از جاده ی ” نای با دای” می گذرند
برای ییلاق سوی ” اویلوق” سرازیر می شویم
با اسب هایمان می تازیم به خلعت هایمان می نازیم
و آنگاه که در ” کورایت” خرمن ها انباشته می شوند
سفره هایت پر نان می شود
اما مختوقلی ، دورانی است که از تو دور است
وقتی از ایل خود جدا می شود روزگارش چگونه خواهد گذشت؟